٢٨
هُوَ الَّذى اَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدى وَدينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدّينِ كُلِّه وَكَفى بِاللّهِ شَهيدًا
(28) hüvellezi ersele rasulehu bil hüda ve dinil hakki li yuzhirahu aled dini küllih ve kefa billahi şehida
O ki resullerini gönderdi hidayet ve hak dinle (ta ki) onu bütün dinlere üstün kıldı şahit olarak Allah yeter
(28) It is He Who has sent His Messenger with Guidance and the Religion of Truth, to proclaim it over all religion: and enough is Allah for a Witness.
| 1. | huve ellezî | : o ki, o …dır |
| 2. | ersele | : gönderdi |
| 3. | resûle-hu | : onun resûlü |
| 4. | bi hudâ | : hidayet ile |
| 5. | ve dîni el hakkı | : ve hak dîn |
| 6. | li | : için |
| 7. | yuzhire-hu | : onu zahir kılmak, izhar etmek |
| 8. | alâ | : üstüne, …e |
| 9. | dîni | : dîn |
| 10. | kulli-hî | : onun hepsi, bütün |
| 11. | ve kefâ | : ve yeter, kâfi |
| 12. | billâhi | : Allah |
| 13. | şehîden | : şahit olarak |
هُوَ Oالَّذِي kiأَرْسَلَ gönderdiرَسُولَهُ Rasulü’nüبِالْهُدَى hidayetleوَدِينِ ve din ileالْحَقِّ hakلِيُظْهِرَهُ üstün kılmak içinعَلَى karşıالدِّينِ dinlereكُلِّهِ diğer bütünوَكَفَىyeterبِاللَّهِ Allahشَهِيدًا şahid olarak
AÇIKLAMA
“Andolsun ki Allah, rasulünün gördüğü rüyanın hak olduğunu tasdik etmiştir. İnşaallah emniyet içinde başlarını tıraş ettirerek, kısaltarak korkusuzca mutlaka Mescid-i Harama gireceksiniz. Ancak Allah sizin bilmediğinizi bilmekte olduğu için bunun dışında size yakın bir fetih vermiştir.” Yani Allah’a yemin olsun ki Allah, Rasulullah’ın gördüğü rüyanın tevilinin hak olduğunu tasdik etmiştir. Siz Allah’ın izni ve meşietiyle bu yıl yani Hudeybiye yılı değil de gelecek yıl Mescid-i Haram’a düşman tehlikesi olmaksızın, kiminiz saçlarını tamamen kesmiş, kiminiz de saçlarını kısaltmış olarak korkmadan gireceksiniz.
İşte bunlar emniyet ortamını sağlamlaştırmak içindir. Zira Allah Mekke’ye girme esnasında onlar için emniyet ve güven meydana getirmiş, orada kaldıkları sürece de hiç kimseden korkmayacak şekilde onların korku hislerini gidermiştir. Rasulullah (s.a.) ile ashabının Mekke’ye girmeleri hicretin yedinci senesi Zilkade ayında tahakkuk etmiştir. Rasulullah (s.a.) Zilkade ayında Medine’ye döndükten sonra Zilhicce ve Muharrem aylarını orada geçirmiştir. Safer ayında Hayber seferine çıkmış Allah Tealâ Hayber’in bir kısmını savaş yoluyla, bir kısmını da anlaşma ile fethini ihsan etmiştir.
Hicretin yedinci senesi Zilkade ayında umre için Hudeybiye ehli ile birlikte Medine’den çıkmış, Zulhuleyfe’de ihram giymiş ve beraberinde kurbanlık hayvan da götürmüştü. Söylendiğine göre bu hayvanlar yetmiş tane deve idi. Rasulullah (s.a.) ve ashabı telbiye getirererk yürüdüler. Hudeybiye sulh anlaşmasında Mekke’lilerin ileri sürdüğü şarta riayet ederek kınlarından çekilmemiş kılıçlarıyla Mekke’ye girdiler.
Allah Tealâ Rasulullah’ın (s.a.) rüyasını tasdik ettikten ve orada bulunan topluluğun kötü zanda bulunmasından sonra şu sözü getirmiştir. “Ancak Allah Tealâ fethin gelecek yıla ertelenmesi hususunda “sizin bilmediğiniz” hikmet ve maslahatı “bildiği için bunun dışında size yakın bir fetih” yakın bir zamanda meydana gelecek Hayber fethini vermiştir.
“İnşaallah” sözü kulları eğitmek ve bütün işlerini Allah’ın meşietine bağlamaya irşad etmek içindir.
Allah Tealâ şu kavliyle her hususta Rasulullah’ı (s.a.) tasdik ederek onun gördüğü rüyanın doğruluğunu bir kez daha tekit etmiştir:
“Onu (hak dini) diğer bütün dinlere galip kılmak için Rasulünü hidayetle ve hak din ile gönderen O’dur. Buna şahit olarak Allah yeter.” Yani önceki dinleri neshetmek ve bozuk itikatlarının fesadını ortaya çıkartmak suretiyle İslâm dinini bütün dinlere üstün kılmak için Rasulü Muhammed’i (s.a.) faydalı ilim, amel-i salih ve dosdoğru hidayet yoluna irşad eden İslâm diniyle gönderen bizzat Allah Tealâ’dır. İslâm dinini diğer dinlere üstün kılacağı hususundaki bu vaadine ve Hz. Muhammed’in (s.a.) kendi peygamberi olduğuna ona yardım edeceğine şahit olarak Allah kâfidir. Bu ayetle Hudeybiye sulhunun baş kısmına “Allah’ın Rasulü Muhammed” ifadesinin yazılmasını kabul etmeyen Süheyl b. Amr’ın bu tavrı reddedilmiş, Rasulullah (s.a.) teselli edilmiş, Rasulullah’ın (s.a.) gördüğü rüyanın doğruluğu teyid edilmiş ve “Onu diğer bütün dinlere galip kılmak için” ifadesiyle de Mekke’nin fethedileceği müjdelenmiş olmaktadır
Kur'an Sayfaları 